Mặc dù chứng tự kỷ lần đầu tiên được mô tả năm 1940, thực sự mãi đến năm 1990 rối loạn này ít được biết. Thậm chí ngày nay, có rất nhiều các...
Mặc dù chứng tự kỷ lần đầu tiên được mô tả năm 1940, thực sự mãi đến năm 1990 rối loạn này ít được biết. Thậm chí ngày nay, có rất nhiều các nhà nghiên cứu, các nhà khoa học, và các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe không biết về chứng tự kỷ (*). Thẳng thắn nhìn nhận, ở nước ta cũng không thể là ngoại lệ.
Một số người còn cho rằng "trẻ mắc tự kỷ do lười vận động" hoặc một đứa trẻ được kết luận là "TĂNG ĐỘNG" hay có biểu hiện cho là_ tăng động với lý do được giải thích là "THỪA NĂNG LƯỢNG",cần phải tìm cách cho nó "chơi - tâm vận động" để tiêu xả đi bớt năng lượng, hoặc "TVĐ"để điều hòa cảm giác! Điều này đúng hay sai ?
Một số người còn cho rằng "trẻ mắc tự kỷ do lười vận động" hoặc một đứa trẻ được kết luận là "TĂNG ĐỘNG" hay có biểu hiện cho là_ tăng động với lý do được giải thích là "THỪA NĂNG LƯỢNG",cần phải tìm cách cho nó "chơi - tâm vận động" để tiêu xả đi bớt năng lượng, hoặc "TVĐ"để điều hòa cảm giác! Điều này đúng hay sai ?
Phải chăng, vấn đề chỉ là do suy diễn theo cảm tính, hiểu biết không có căn cứ khoa học và thiếu nghiên cứu thực tiễn của không ít "chiên gia" "chữa bệnh" cho trẻ mắc chứng tự kỷ ở nước ta?! Họ gộp chung mọi trẻ vào một nhóm với gói giải pháp HOẠT ĐỘNG mà không cần phân biệt triệu chứng ở từng đối tượng có các rối loạn về cảm xúc và biểu hiện hành vi khác nhau .
SPD : rối loạn xử lý cảm giác (Sensory processing disorder ) ?
Ý nghĩa đầy đủ của cụm từ là_ Rối loạn Xử lý thông tin về Cảm giác hoặc SPD là một rối loạn thần kinh gây khó khăn trong quá trình, xử lý và đáp ứng lại thông tin cảm giác từ môi trường bên ngoài và bên trong chính cơ thể gồm: thị giác, thính giác, xúc giác, khứu giác, vị giác, tiền đình và proprioception _[(**)proprioception được định nghĩa là 'cảm giác vị trí cơ thể "- khả năng để định vị cơ thể của chúng ta ở đâu / mọi lúc] .
Chú thích thuật ngữ Anh-Việt: sensors (n): các giác quan: bộ phận của cơ thể ghi nhận thông tin cảm giác ; sensory (adj) : thuộc về giác quan (tt) # ghi nhận những gì từ giác quan đưa vào ; processing (n): sự xử lý thông tin.
Chú thích thuật ngữ Anh-Việt: sensors (n): các giác quan: bộ phận của cơ thể ghi nhận thông tin cảm giác ; sensory (adj) : thuộc về giác quan (tt) # ghi nhận những gì từ giác quan đưa vào ; processing (n): sự xử lý thông tin.
Đối với những người có SPD, thông tin về cảm giác có thể cảm nhận được và cảm nhận theo một cách khác so với hầu hết mọi người khác.
Không giống như mù hoặc điếc, người với SPD các thông tin cảm giác từ giác quan của họ có thể được tiếp nhận , sự khác biệt là khi thông tin thu nhận vào, biên dịch- giải thích và xử lý bị "sai" lệch đi do não bộ.
Kết quả có thể có những cách đáp ứng lại hoặc hành vi không bình thường , khó tìm ra mọi đồ vật. Những khó khăn thường có thể bộc lộ như: khó lập kế hoạch và tổ chức, các vấn đề hoạt động của cuộc sống hàng ngày (hoạt động tự chăm sóc, làm việc và giải trí), và một số người với mức độ rất nhạy cảm, cảm giác đầu vào có thể dẫn đến làm xa lánh những hoạt động có tính chất kích động, căng thẳng, làm sợ hãi hoặc gây nhầm lẫn. [1]
Rối loạn phổ tự kỷ và những khó khăn để xử lý thông tin về cảm giác.
Rối loạn xử lý thông tin về cảm giác (SPD-Sensory processing disorder) là một triệu chứng phổ biến ở người mắc chứng tự kỷ, [7]. Phản ứng lại với cảm giác bị kích thích là tình trạng phổ biến hơn và nổi bật ở trẻ em mắc chứng tự kỷ và người lớn, dù vậy không có bằng chứng nào rõ rệt để phân biệt triệu chứng về cảm giác ở người tự kỷ để so sánh với các chứng rối loạn phát triển khác. [8] Sự khác biệt lớn là dưới- ngưỡng cân bằng/under-responsivity (ví dụ, bước đi đụng vào mọi vật) so với quá nhạy over-responsivity (ví dụ, không chịu được những tiếng ồn lớn) hoặc cố gắng đạt đến mức cân bằng (ví dụ, chuyển động theo nhịp điệu). [9] Các phản ứng có thể là phổ biến hơn với trẻ em: hai nghiên cứu cho thấy trẻ tự kỷ đã bị suy kém cảm nhận từ xúc giác, trong khi người lớn - tự kỷ lại không mắc phải [10]
Ví dụ, một đứa trẻ với một hệ thống tiền đình dưới mức đáp ứng (under responsive system), có thể cần nhập thêm thông tin vào "giác quan chuyển động (motion sensor)" của nó để đạt đến trạng thái tỉnh táo yên tĩnh; để bù đắp thêm vào, đứa trẻ có thể luôn động đậy hoặc chạy loanh quanh, thể hiện ra bề ngoài như là hiếu động , trong khi thực tế, nó bị một chứng rối loạn liên quan đến cảm giác.
Các nhà nghiên cứu đã mô tả một Rối loạn cảm giác quá kích thích (overstimulation) do di truyền có thể chữa được, đáp ứng tiêu chuẩn chẩn đoán cho cả ADD-(rối loạn thiếu chú ý) và SPD. [11]
Cập nhật ngày 10/4/2012
Ghi chú:
(*)Autism Overview: What We Know The National Institute of Child Health and Human Development (NICHD), Hoa Ký
(**) In medical schools and textbooks, proprioception is defined as 'body position sense' - the ability to know where our body is at all times.Proprioception - Our Body Position Sense by Simon King(more info)http://www.positivehealth.com/article/chiropractic/proprioception-our-body-position-sense
Một số người cho rằng rối loạn về cảm giác có thể được chẩn đoán nhầm là ADHD (rối loạn tăng động, thiếu chú ý) hoặc có thể cả hai cùng tồn tại; giống như vấn đề cảm xúc-gây hấn và lời nói-liên quan đến các rối loạn như mất ngôn ngữ. Những tranh luận cho rằng hệ xử lý thông tin về cảm giác là nền tảng, giống như rễ của cây, và đưa đến vô số các vấn đề về hành vi và các triệu chứng : tăng động và chậm nói.
Ví dụ, một đứa trẻ với một hệ thống tiền đình dưới mức đáp ứng (under responsive system), có thể cần nhập thêm thông tin vào "giác quan chuyển động (motion sensor)" của nó để đạt đến trạng thái tỉnh táo yên tĩnh; để bù đắp thêm vào, đứa trẻ có thể luôn động đậy hoặc chạy loanh quanh, thể hiện ra bề ngoài như là hiếu động , trong khi thực tế, nó bị một chứng rối loạn liên quan đến cảm giác.
Các nhà nghiên cứu đã mô tả một Rối loạn cảm giác quá kích thích (overstimulation) do di truyền có thể chữa được, đáp ứng tiêu chuẩn chẩn đoán cho cả ADD-(rối loạn thiếu chú ý) và SPD. [11]
Cập nhật ngày 10/4/2012
Ghi chú:
(*)Autism Overview: What We Know The National Institute of Child Health and Human Development (NICHD), Hoa Ký
(**) In medical schools and textbooks, proprioception is defined as 'body position sense' - the ability to know where our body is at all times.Proprioception - Our Body Position Sense by Simon King(more info)http://www.positivehealth.com/article/chiropractic/proprioception-our-body-position-sense
TrungNguyen theo Sensory processing disorder (From Wikipedia, the free encyclopedia)http://en.wikipedia.org/wiki/Sensory_processing_disorder#Autistic_spectrum_disorders_and_difficulties_of_sensory_processing
1^ "Sensory Processing Disorder Explained". SPD Foundation. http://www.spdfoundation.net/about-sensory-processing-disorder.html.
7^ Natalie Russo et al. Multisensory processing in children with autism: high-density electrical mapping of auditory-somatosensory integration. Autism Research, August 17, 2010
8 ^ Rogers SJ, Ozonoff S (2005). "Annotation: what do we know about sensory dysfunction in autism? A critical review of the empirical evidence". J Child Psychol Psychiatry 46 (12): 1255–68. doi:10.1111/j.1469-7610.2005.01431.x. PMID 16313426.
9 ^ Ben-Sasson A, Hen L, Fluss R, Cermak SA, Engel-Yeger B, Gal E (2008). "A meta-analysis of sensory modulation symptoms in individuals with autism spectrum disorders". J Autism Dev Disord 39 (1): 1–11. doi:10.1007/s10803-008-0593-3. PMID 18512135.
10^ Williams DL, Goldstein G, Minshew NJ (2006). "Neuropsychologic functioning in children with autism: further evidence for disordered complex information-processing". Child Neuropsychol 12 (4–5): 279–98. doi:10.1080/09297040600681190. PMC 1803025. PMID 16911973. http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=1803025.
11 ^ Segal MM, Rogers GF, Needleman HL, Chapman CA (2007). "Hypokalemic sensory overstimulation". J Child Neurol 22 (12): 1408–10. doi:10.1177/0883073807307095. PMID 18174562.
7^ Natalie Russo et al. Multisensory processing in children with autism: high-density electrical mapping of auditory-somatosensory integration. Autism Research, August 17, 2010
8 ^ Rogers SJ, Ozonoff S (2005). "Annotation: what do we know about sensory dysfunction in autism? A critical review of the empirical evidence". J Child Psychol Psychiatry 46 (12): 1255–68. doi:10.1111/j.1469-7610.2005.01431.x. PMID 16313426.
9 ^ Ben-Sasson A, Hen L, Fluss R, Cermak SA, Engel-Yeger B, Gal E (2008). "A meta-analysis of sensory modulation symptoms in individuals with autism spectrum disorders". J Autism Dev Disord 39 (1): 1–11. doi:10.1007/s10803-008-0593-3. PMID 18512135.
10^ Williams DL, Goldstein G, Minshew NJ (2006). "Neuropsychologic functioning in children with autism: further evidence for disordered complex information-processing". Child Neuropsychol 12 (4–5): 279–98. doi:10.1080/09297040600681190. PMC 1803025. PMID 16911973. http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=1803025.
11 ^ Segal MM, Rogers GF, Needleman HL, Chapman CA (2007). "Hypokalemic sensory overstimulation". J Child Neurol 22 (12): 1408–10. doi:10.1177/0883073807307095. PMID 18174562.
COMMENTS